reform - protestanlığın doğuşu - westphalia antlaşması

papaların biri fransız saraylarının ihtişamından o kadar etkiler ki kendine san piyer katedrali'ni yaptırmak ister. ama cepte para yoktur. düşünür ve hristiyanlara cennetten toprak satmak gibi müthiş bir fikir bulur. papazları artık tüm avrupa'yı dolaşıp, millete vaaz veriyordur ve toprak satışlarına da başlamışlardır.

ancak güney almanya'da martin luther adlı bir keşiş bunun incilde yeri olmadığı söyler. hatta bunu yapanların isa'yla alakası olmadığını da ekler. satışlar bu konuşmadan feci şekilde etkilenir. arazi fiyatları düşmektedir ve papa duruma el koyar.

neyse efendim luther'i bir kısım soylular korumak ister. çünkü bu soyluların avusturya imparatoru ile araları iyi değildir. avusturya imparatoru da papalığın koruculuğu rolünü oynadığından olaya karşı çıkar. bir meclis toplanır. olay tartışılır ve martin luther, papa tarafından zındık ilan edilip, aforoz edilir.

ama keşişimiz aforoz ilan edilme bildirisini yakar. hemen incili almancaya çevirmeye başlar. ilk başlarda almanların hala ortak dili olmadığından çok zorlanır ve zoru başarır. bugün almanların kullandığı dil, martin luther'in eseridir.

neyse, gel zaman git zaman iş çığrıdan çıkar. fransızlar, protestan soylularını bir pazar günü bir punduna getirip kafalarını keser. ispanyol katolikleri tüm ispanyol protestanlarını öldürür. hollanda'da ise durum sakindir. isveç protestan olur. ingiliz kralı, papa boşanmasına izin vermeyince kendi kilisesini kurar. ilk yaptığı iş karısının kafasını kestirir. sonra tekrar evlenir ve yeni karısından da hoşnut kalmaz. onun da kafasını kestirir. 5 karısının kafasını bu yolla kestirmiştir.

ama almanya'da durum karışıktır. tarihe otuz yıl savasları olarak geçen bu savaşlarda avusturya ve kuzeydeki almanlar birbirlerine girer. olay artık bir din savaşı değildir. katolikler protestan ordularında, protestanlar katolik ordularında savaşmaya başlamıştır. hatta protestan isveç, dindaşlarına yardım için almanya'ya girer. katolik avusturya'nın güçlendiğini farkeden katolik fransa onlara saldırır ve savaş 30 yıl sürer. alman nüfusunun yarısı yok olmuştur. almanya tanınmayacak hale gelmiştir. taş üstünde taş kalmamıştır.

her şeye rağmen bu savaş yine de biter ve 1648'de imzalanan westphalia antlaşması ile bu topraklara barış gelir. bu antlaşma, 800 yılında kurulan kutsal roma cermen imparatorluğunun resmen olmasa bile sonunu getirmiş ve avrupa'da ilk defa ulus devlet bilincinin yerleşmesini sağlamıştır. bundan böyle krallar kendilerine bağlı devletlerden izin almadığı sürece savaş ve barış yapamayacak ve onların iç ve dış politikalarına karışamayacaktı. bu anlaşma yüzünden almanya tamamen küçük devletlere bölünmüş ve uzun süre kendini toparlayamamıştır. katolikten başka protestanlık ve calvenizm kabul edilmiştir.