japon dövüş sanatları

daha yazı bile bulunmamışken(!) çinliler göçebe yağmacılardan o kadar bıkmışlar ki önce çin seddini yaparlar. bu biraz işe yarar ve yağmacılar bu sefer batıya akarak kavimler göçüne neden olur. ama nereye kadar! en sonunda yağmacılar geri döner.

bu çinli kardeşlerimiz bakmışlar olmuyor, vücutlarını eğitirler. mesela yağmacılar kendilerini astıklarında nefes alıp vermelerini ve kalp atışlarını 10 dakika civarı durdurup ölü numarası yapabiliyormış. vücutlarına mızrak ok giremeyecek şekilde tamamen transa geçebiliyorlarmış. işi daha ileriye götürüp dövüş sanatlarını icat ederler. çinlilerin böyle bir eğitime görüldüğü gibi ihtiyaçları vardır. çünkü amaç yağmacılardan korunmaktır. kung fu böyle doğar.

ama binlerce küçük/büyük adada yaşayan japonlar, neden kendi dövüş sanatlarını icat etsin ki? bu bana her zaman mantıksız gelmişti. neyse, günün birinde japon tarihi okurken japonların da çok sıkı bir derebeylik çatısı altında örgütlendiklerini farkettim. ülke küçük parçalara bölünmüş ve bunların başında dayimiyo'lar vardır. yani lordlar. onların başında da shogun. ve en tepede imparator. sistemi öyle bir kurmuşlar ki mesela shogun'dan başkası imparatoru göremez. kimse dayimiyo'suna isyan edemez. dayimolar da shogun'a isyan edemez.

bu kısa tarih bilgisini de geçip esas konuya döneyim. işte bu küçük parçaları yöneten dayimiyolar daima rekabet halindedir ve sürekli savaşırlarmış. birbirlerinin toprakalarında gözleri varmış. işte sanırım japonlar bu yüzden kendi dövüş sporlarını icat etmişler.

vel hasıl kelam; japon dövüş sanatlarını incelediğinizde bir çoğunun aslında savaş sanatı olduğunu görürsünüz. aikido savaş sanatıdır. ailijujutsu, samuraylar döneminden kalma japon savaş sanatı. aikido'nun türediği sanatlardan biri. jujutsu silahsız savaş sanatları için kullanılan genel bir terimdir. kenjutsu, hung gar'da duruş önemlidir. judo tamamen bir savaş sanatıdır. karatenin kelime anlamı boş el, okinawa adası kökenli dövüş sanatlarının modernize edilmiş hali. kyokunşinkai, aşihara, şotokan gibi alt dalları vardır. kenjutsu kılıç sanatı. kendo ise bambu sopalarının kullanıldığı kılıç dövüşü sanatıdır. ninjitsu'yu ise sadece ninjalar kullanırmış. müsabakası da yokmuş.

hazır dövüş sanatlarından bahsetmişken çinlilerin biz türklere binlerce yıl önce oynadığı müthiş oyundan bahsedeyim! efendim türklerin ata sporu aslında judoymuş. bu sayede çinlileri her zaman alt ederlermiş. güreş ise çinlilerin ata sporuymuş. neyse işte, gel zaman git zaman çin'i tamamen istila ederiz. altın çiçeğin laneti filmini hatırlayanlar çin imparatorlarının nasıl bir şatafat içinde yaşadığını hatırlar. dağda, bayırda, eyer üstünde gezmekten mahvolan türkler bu yaşayışa kolayca alışır ve oyun başlar. çinliler güreşin nasıl bir asiller sporu olduğunu türklere anlatırlar ve türkleri güreş ile tanıştırırlar. kendileri ise kandırdıkları türk judo ustalarından judoyu öğrenip bilenlerin sayısını hızla artırırlar. ve zamanı gelince isyan ederler. bizim türkler bu isyan sırasında judoyu tamamen terk ettiklerinden dolayı güreşek karşılık vermeye çabalarlar ama nafile. çinliler judo ile bizimkileri tamamen telef ederler ve eski saltanatlarına geri dönerler. eyerlerine atlayıp kaçabilen atalarımız ise intikam yeminleri ederler! bu efsaneye kaynak olarak ilk dövüş sanatı olarak kabul edilen jiaoli'yi gösterebilirim. çünkü bu sanat, güreşin atası kabul edilir. mö 2700'lere kadar gider.

tabi bizim birde nihat yiğit'imiz vardır. kıbrıs savaşından sonra amerikan ambargosu nedeniyle hollywood filmlerinin akışı kesinlince bizim sinemacılar doğuya yönelir ve dövüş filmlerini birbiri ardına ülkeye sokarlar. neyse, bir keresinde karate porno bir film izlemiştim. o andan sonra hayatım karardı. o ne pozisyon zenginliğiydi öyle. havada, karada, denizde, uçarak, kaçarak, saklanarak, aman allahım! oha falan olmuştum. bu çinlilerin bu kadar çok nüfusu olmasına şaşmamalı.

aman neyse, konu nereye geldi. belirli bir kitle bu uzak doğu filmlerine merak salar ve en sonunda cüneyt arkın'lı ilk türk dövüş sanatı filmi karateciler istanbul'da çekilir. 3 ülkenin ortaklığında bir filmdir bu. akabince bruce lee keşfedilir. erken ölümünden dolayı filmlerinin adları değiştirilerek defalarca vizyona sokulur. bruce ağbimize benzeyen hong kong'lu aktörlerin filmleri brucu li, leu, lei ve benzeri adlarla vizyona sokulur.

80'lere geldiğimizde ise çekik gözlü bir türk olan nihat yiğit, türk bruce lee olarak piyasaya çıkar. nihat yiğit, savaş sanatları uzmanıdır. türk savaş sanatı sayokan ve kılıç sanatı yesuken'i bulmuştur. bir çok filmde oynar. tv'de çekik gözlü türke rastlarsanız şaşırmayınız.

bu şiiri ustama armağan ediyorum;

"rüzgarda savrulan saçın, sakalın değil
ruhundur ustam
aduket çek bana
bende senin gibi olam!"

(sinema ile ilgili kısımda kaynak hasibe eren'in kanal 24'te yaptığı bir programdır. dövüş sporlarının adı ise vikipedia'dan...)