aptal kız filmleri

benim kıstaslarım vardır. bunlardan birisi aptal kız filmleri dediğim, aptal ayracı olarak kullandığım üç tane filmdir. bir kadın titanic, bodyguard ve ghost'dan hoşlanıyorsa eğer bence aptaldır. bu filmleri çok sevip aptal olmayan bir insanoğluna halihazırda rastlamladım. eğer bir kadın bu üç filmden hoşlanırsa umutsuz bir durumdadır ve yardım edilmeye muhtaçtır!

esasında holivud'un tüm aptal romantik komedilerini bu grup içinde toplayabilirim. ama bu filmlerin özelliği mutlu sona sahip olmamasıdır. yumurta gibi herifler(o tür kadınların hitap ettiği şekli ile leo, patrick-kevin'ı da katın-), aşkı uğruna kendini feda eder. işte bu yüzden bu üç film, aptal ayracıdır. bu üç film klasik olmuştur ve klasikler asla ölmez.

bu filmleri bu kadar önemli kılan durumlardan birisi de elbette müzikleridir. withney houston'ın o berbat sesi ile seslendiği i will always love you, insanı seksten soğutan çirkin mi çirkin celine dion'un my heart will go on'u ve elbette ghost'daki the righteous brothers'ın söylediği unchained melody.

peki bu üç filmin temel özellikleri nedir? birinci kahraman erkek kendisini sevdiği için feda etmektedir. ikincisi bahsettiğim müzikleridir. bu parçalar oldukça romantiktir ve insanın saf duygularına hitap eder. üçüncüsünde ise başrol oyuncusu kadınların zengin, ama erkekler tarafından kollanması gereken aciz varlıklar olarak resmedilmeleridir. gerçek hayatta hem madden hem de manen fakir olduğu halde yine de erkekler tarafından aynen bu şekilde kollanmayı isteyen zavallı kadınlar için bu üç film birer sanat eseridir. üç filmde de kadınlar bir sahnede kendilerine tamamen erkeğe teslim ederler ve onlara sonsuz güvenlerini gösterirler. üç film de ülkemiz tv'lerinde defalarca döndürülmüştür ve neredeyse kemal sunal filmleri kadar ilgi çekmiştir. bodyguard'ı başından sonuna kadar izlemeyi hiçbir zaman başaramadım. hatta kevin costner sonunda öldü mü bilmiyorum, ama en azından ikisinin duyguya hitap eden veda sahneleri vardır. ghost'un çömlek, titanic'in elleri açma sahneleri unutulabilir mi! en önemlisi üç filmde de o aptal kadınlar filmin sonunda salya sümük ağlar.

günün birinde bu üç filme tapan birini görürseniz eğer o kişiyi kullanın! evli ise eşini aldatacaktır! bekar ise kolay lokmadır!

şişko vs sıska

malumunuz üzere kadınlar ikiye ayrılır. öncelikle bacaklarından. sonrasında ise şişko ve sıska olarak! şişko kelimesi şişden türemiş elbet. ko ekinin ise kaynağı belirsiz. sıska ise bambaşka anlamda. karnı su toplamış, raşitizm illetinden muztarip kişi demekmiş.

neyse, 20. yy'a kadar zayıf kadınlara yeteri kadar beslenemedikleri için hasta oldukları düşünülüp, değer verilmezmiş. etli butlu kadınlar makbulmüş. bu kadınlar sağlıklı olarak görülürmüş. bu yüzden klasik resimlerdeki kadınların hepsi tombuldur. yanakları al aldır. parmakları etli butludur. en meşhur heykellerden milo venüsü bile günümüz standartlarında etli butludur. erkeklerin bu beğenileri yüzünden, kadınların belirli bir dolgunluğa ulaşmaları gerekirmiş. çünkü doğurganlık için sağlıklı kadın şarttır.

bu yüzden romeo'nun juliet'i 15-16 yaşlarında tombul bir kadındır herhalde. ferhat'ın şirin'in şişman olduğu bilinir. kerem'in aslı'sı da, mecnun'un leyla'sı da şişmandır büyük ihtimal. büyük tanrıçaların bilinen heykellerine bakın. obez değillerdir. ama ebru şallı gibi de şekillendirilmemişlerdir. banu alkan 150 yıl önce yaşasaydı, inanın bana harbi büyük bir ikon olurdu!

günümüzde ise hemen her şeyde olduğu gibi süreç yine tersine döndü. etli butlu kadınlar artık sağlıksız görülüyor ve erkeklerin bir kısmı tarafından kabul görmüyor. zayıf kadınlar ise oldukça revaçta. ama zayıflık yine de bir hastalık belirtisi aslında. kadınlar zayıf kalabilmek için bulumia ve anorexia bile olabiliyor.

bugün için amerikan nüfusunun üçte biri aşırı kilolu, yani obez. üçte biri ise kilolu. geri kalan nüfusa dahil olan kişiler ise sanırım oyuncu, manken ve sporcu oluyor! 

günümüzde de kilolu kadınların sağlıklı görüldüğü ülkeler var. mesela moritanya. bu ülkede kadınlar 8 yaşından itibaren kilo almaları için sürekli besleniyorlarmış. yani bir nevi besiye çekiliyorlar. çünkü zayıf kadınlara erkekler kesinlikle bakmıyormuş.

bu kadının besilisinin bereket sembolü olarak görülmesi oldukça eski zamanlara kadar gidiyor. bilinen ilk heykel willendorf venüsü'dür. mö 30.000 civarına tarihlendiriliyor ve fotoğrafta da gördüğünüz gibi kadının anotomisi oldukça abartılı tasvir edilmiş veya o zamanlar erkeklerin hayalindeki kadının böyle bir şekli varmış. üstelik bu heykel hepi topu 11 cm'nin biraz üzerinde.

halle berry

evrenin güzel kadınlarından biridir halle berry. güzelliğinin gerçek nedeni ise beyaz hatlara sahip bir siyah olmasıdır. siyah ten ve o beyaz hatlar o kadar uyumlu ki, oldukça güzel ve bana göre seksi bir kadın ortaya çıkmış. büyük ihtimal aile geçmişinde bir miktar beyaz var.

kusuru da var aslında. bir kere asla kısa saç ve kıvırcıklık bu kadına gitmiyor. şöyle hafiften dalgalı ve uzun saçlı hali enfes ötesi. üstelik gençliğinde pek ahım şahım biri de değildi. ama olgunlaştıkça ve vücudu çirozluktan kurtulup belirli bir forma girince manyak seksi bir hale de geldi. şimdi 42 yaşında.

ayrıca göğüsleri de çok güzel.

pantolonsuz kahramanlar!

gördüğüm ilginç manzaralardan birisinin kahramanları üç tane çocuktur. hava buz gibi soğuk, her taraf kar, etraf çamur ve bu üç çocuğun üstünde sadece bir kazak var. altlarında bir şey yok. kıçlarını kazak koruyor ve ayakkabıları da yok. yanakları ve burunları al al olmuş, sümük tüm ağızlarını kaplamış ve gözleri ağlamaktan iyice kızarmış. manzarayı net bir şekilde anlattım sanırım. çocuklar bu haldeyken anneleri de o soğukta dışarıda kap kaçak yıkıyor.

bu çocukların normal şartlar altında elbette zatürreden ölmesi gerekiyor. oysa onlarda üşüme dışında bir şey yok! hasta olmama sebepleri de ilginç. ülkemizin kuzey doğusundaki illerimizden birinde çelikleme diye bir adet var. çocuk doğar doğmaz soğuk suyun içine daldırılıyor ve soğuğa dayanması sağlanıyormuş. böylece kışın ayazında altlarında ve ayaklarında bir şey olmadan sağlam kalabiliyorlarmış! işin bilimsel kısmını bilmem. ama bu çeliklemenin başarılı olması için bir şart daha var. çocuğun babasının da çelikleme olması gerekiyor! rivayete göre bir kaymakam bu uygulamayı kendi yeni doğan çocuğunda uygulayıp, çocuğu zatürreden ölünce nedenini araştırıyor ve cevap olarak kendisine bu deniliyor!

elbette bu çocuklar çizgi filmlere ilham kaynağı olmamıştır. ama kışın ayazında, yazın sıcağında üst tarafında kravat, tişört, gömlek veya kazak bulundurup kıçlarını korumak akıllarına gelmeyen neredeyse tamamı hayvan olan kahramanların cinsel aktiviteleri doğal olarak yoktur. oysa cinsel organları da her an saldırı altında olabilir! bu çizgi film kahramanları çocuklara, "kıçımla beraber her şeyim sizindir, beni dilediğiniz gibi kullanın" mesajı vermektedir! paylaşımcıdırlar. kapitalizm çocukları sömürmek için akla gelmedik yöntemler denemektedir! bazı ülkeler için bu pantolonsuzluk önemlidir. donald duck bir çok ülkede bu yüzden yasaklanmıştır. çocukların ruh ve beden sağlıklarını korumak önemli tabii!!
kimdir bu terbiyesiz karakterler! bir ayı yogi, bobo, bugs bunny ve domuzu hep pantolonsuzdur. bunların dişilerinde ise istisnasız olarak ya bir etek, ya da pantolon bulunmaktadır ve bu büyük bir ayrımcılıktır. kızlara çizgi film yoluyla cinsellikleri hatırlatılırken, erkeklere ibneliğin yolu açılmaktadır!bakın arkadaşlar tüm karizmatik çizgi film karakterleri pantolonludur ve elbiseleri tüm vücutlarını sıkı bir şekilde sarar. bu ne lan!!

fred çakmaktaş ile barni moloztaş'ın da pantolonları yoktur. ama onların rüzgarla savrulan etekleri de yoktur. malum yerlerini gizlerler! gerçi onlar gizli ibnedir. o değil de, taş devrinde de göbekli insanlar mevcut gördüğünüz gibi. standart bir amerika, taş devrinde bile amerikalıdır! bakın, ninja kaplumbağların da elbiseleri yoktur. o kadar alet edevatları var ama çükleri yok. yuhh!! oysa usta farenin elbisesi var. çünkü herif yaşlanmış, elbette çükü olacak. ninja kaplumbağlar da ibne!!

yeni çizgi filmlerde ise bu ayrıntıya dikkat ediliyor sanırım. pantolonsuz yeni dönem çizgi film karakteri bilmiyorum ben. sünger bob kare şortu ile bilinir. patrick'in bile havai şortu var.gerçi pikaçu'ya da bir şey çizmemişlerdi! ama bak, hafta sonu sabahları cnbc-e'de bir animasyon var. erkek gibi konuşan bir inek var ve göğüsleri fora bir şekilde dolaşıyor. hem de iki ayağı üzerinde yürüyor ve gençlerimize kötü örnek oluyor! kapılan lan o göğüsleri...

neden bunu yazma ihtiyacı hissettim?! rüyalarımda en büyük korkularımdan birisi, yolda yürürken birden bire pantolonsuz olduğumu fark etmek. o anda acayip bir şekilde utanıyorum ve büyük bir korkuyla uyanıyorum. yani rüyamda evden aceleyle çıkıyorum ve bir bakıyorum, pantolon yok! yuhh değil mi sayın okur, tükürün bu terbiseyiz ahlaksızın yüzüne, siz de vurun, taşlayın beni!!!

neyse, sanırım küçükken beni pantolonsuz bir şekilde sokağa salmışlar ve diğer çocuklar benimle dalga geçmiş. böyle bir olayı hatırlamasam bile bilinçaltım sürekli bu olayı kafama kafama çakıyor!

ibrahim ve oğlu

artık gelenek haline gelmiş dini ritüelleri icra ederim. bu durum hoşuma da gider. mesela param varsa eğer kurban keserim. bayram namazlarını da ailemin yanına gittiğimde giderim. akrabalarımla da bayramlaşırım. güzeldir bu tür ritüeller. ama şahsen islam dini ritüelleri yerine, dyonisos kültünün ritüellerini yerine getirmeyi tercih ederdim!

neyse, bu kurbanda da namaza gittim. sokağa seccademi serdikten sonra vaazı dinlemeye başladım. hoca malum olduğu üzere kurban kesiminden bahsediyordu ve birden işi ismail'in kurban edilmesine getirdi. ismail'in nasıl taşa yatırıldığını, çırpınmasın diye ayaklarının ve ellerinin bağlanmasını ve bıçağın bilenmesinden bahsederken gözlerimin önüne 4 yaşındaki yeğenim geldi ve dehşete düştüm. fatih akın'ın yaşamın kıyısında filminde kızını kaybeden alman kadın türkiye'ye gelince hani, kızın arkadaşının evinde kalıyordu. arkadaşı da tuncel kurtiz'in oynadığı karakterin oğluydu ve iki kültürde de bu kurban meselesinin anlatılmasını alman kadın oldukça şaşırmıştı. çocuk ise bu hikayeyi küçükken babasından duyduğunu söylemişti. babası, tanrı kendisinden öyle bir şey isterse eğer alıp bıçağı isteyen tanrıya doğru doğrultmaktan bahsetmişti ya, harbiden ürkütücü bir hikaye.

belirli bir iriliğin üstünde canlıları öldüremem. bu iriliğe ben kendi açımdan sivri sinek iriliği diyorum. mesela bir haham böceğini asla öldüremem. doğal olarak herhangi bir yaşayan canlıyı asla kesemem. insan kurban etme fikri ise kesinlikle ruh hastalarından çıkmış olmalı. böyle bir şeyi istemek bile manyakça. rüya görüyorsun ve rüyanda tanrı seni sınamak için oğlunu kurban etmeni istiyor. hade lan...

neyse, insan kurban etmek eski bir gelenek. lübnan, suriye, filistin civarında o zamanlar el-baal-anat üçlemesine tapılıyor ve insanlar tanrı el için ilk doğan erkek çocuklarını ge-hinnom(göz yaşı) vadisinde kurban edip yakıyorlar. ge-hinnom kelimesi dilimize cehennem olarak geçmiştir. dünyadaki cehennem de bir fiil olarak buradadır. şimdi israil sınırları içerisinde. neyse konudan sapmayayım. yani o zamanlar herkes tanrısı için ilk erkek çocuğunu feda ederken ibrahim'in tanrısı da -ne gerek varsa- kendisinden korkup korkmadığını sınamak için ibrahim'i denemeye karar veriyor.

"daha sonra tanrı ibrahim'i denedi. "ibrahim!" diye seslendi. ibrahim, "buradayım!" dedi. tanrı, "ishak'ı, sevdiğin biricik oğlunu al, moriya bölgesine git" dedi, "orada sana göstereceğim bir dağda oğlunu yakmalık sunu olarak sun." ibrahim sabah erkenden kalktı, eşeğine palan vurdu. yanına uşaklarından ikisini ve oğlu ishak'ı aldı. yakmalık sunu için odun yardıktan sonra, tanrı'nın kendisine belirttiği yere doğru yola çıktı. üçüncü gün gideceği yeri uzaktan gördü. uşaklarına, "siz burada, eşeğin yanında kalın" dedi, "tapınmak için oğlumla birlikte oraya gidip döneceğiz." yakmalık sunu için yardığı odunları oğlu ishak'a yükledi. ateşi ve bıçağı kendisi aldı. birlikte giderlerken ishak ibrahim'e, "baba!" dedi. ibrahim, "evet, oğlum!" diye yanıtladı. ishak, "ateşle odun burada, ama yakmalık sunu kuzusu nerede?" diye sordu. ibrahim, "oğlum, yakmalık sunu için kuzuyu tanrı kendisi sağlayacak" dedi. ikisi birlikte yürümeye devam ettiler. tanrı'nın kendisine belirttiği yere varınca ibrahim bir sunak yaptı, üzerine odun dizdi. oğlu ishak'ı bağlayıp sunaktaki odunların üzerine yatırdı. onu boğazlamak için uzanıp bıçağı aldı. ama rab'bin meleği göklerden, "ibrahim, ibrahim!" diye seslendi. ibrahim, "işte buradayım!" diye karşılık verdi. melek, "çocuğa dokunma" dedi, "ona hiçbir şey yapma. şimdi tanrı'dan korktuğunu anladım, biricik oğlunu benden esirgemedin." ibrahim çevresine bakınca, boynuzları sık çalılara takılmış bir koç gördü. gidip koçu getirdi. oğlunun yerine onu yakmalık sunu olarak sundu. tevrat (yaradılış) 1-13

tevratta ihale ishak'ın üzerine yıkılıyor. islam inanışında ise bahsedilen kişi ismail'dir. kur an'da ismail'in adı geçmez. ama kur an'daki hikayeyi okuyunca ismail'den bahsedildiği anlaşılıyor veya bana öyle geldi. hem zaten oldukça çirkef ve kıskanç bir kadın olan sara'nın kendi oğlu yerine ismail'i feda edeceğine bire on bahse girerim.

"100. "Ey Rabbim! Bana salihlerden olacak bir çocuk bağışla." 101. Biz de ona uysal bir oğul müjdeledik. 102. Çocuk kendisiyle birlikte koşup yürüyecek yaşa gelince İbrahim ona, "Yavrum, ben rüyamda seni boğazladığımı gördüm. Düşün bakalım, ne dersin?" dedi. O da, "Babacığım, emrolunduğun şeyi yap. İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın" dedi. 103, 104. Nihayet her ikisi de (Allah'ın emrine) boyun eğip, İbrahim de onu (boğazlamak için) yüz üstü yere yatırınca ona, şöyle seslendik: "Ey İbrahim!" 105. "Gördüğün rüyanın hükmünü yerine getirdin. Şüphesiz biz iyilik yapanları böyle mükafatlandırırız." 106. "Şüphesiz bu apaçık bir imtihandır." 107. Biz, (İbrahim'e) büyük bir kurbanlık vererek onu (İsmail'i) kurtardık. 108. Sonradan gelenler arasında ona güzel bir ad bıraktık. 109. İbrahim'e selam olsun. 110. İyilik yapanları işte böyle mükafatlandırırız. 111. Çünkü o mü'min kullarımızdandı. 112. Biz onu salihlerden bir peygamber olarak İshak ile de müjdeledik. 113. Onu da İshak'ı da uğurlu kıldık. Her ikisinin nesillerinden iyilik yapanlar da vardı, kendine apaçık zulmedenler de. saffat suresi 100-113

utangaç balıklar için buzlu camdan akvaryum

bu şiiri üniversitede okurken aldığım öküz veya hayvan dergisinde okumuştum. hani şu leman'ın kültür ve edebiyat dergisi. dergi çok güzeldi. ama bu şiir enfes ötesiydi. bir sayfa çizgi romanla yazılmış bir şiir. kareleri bile aklımda hala.

çok bilinen bir şiir de değil elbette. bu yüzden bence en vurucu kısmı olan "ben bir tek, senin dua ettiğin tanrıya inanırım" kısmını kızlara bol bol söyleyip sevgilerini kazanmışımdır! o satırlardan etkilenmeyen kadın yoktur. valla bak.

dergiyi saklamak gibi bir düşüncem olmadığından bu çizgi roman şiirini o şekilde okuyamazsınız elbette. internette aramama rağmen sayfayı o şekilde de bulamadım. bununla idare edin. okurken kafanızdan çizgi roman halini geçirin. daha güzel gideceğine eminim. şiir kutlukhan perker'in. yeniden aratınca sahibini öğrendim! onun satırlarıyla çok kız kandırdığım için kusura da bakmasın! neyse, şiirden bahsetmeye daha fazla gerek yok. okuyun yeter...

Bir mucize olsa da geri dönsen
yine sabah uyanınca ağzıma girse saçların
yan yatarak dönsek birbirimize.
Üşümüş ayaklarını, bacaklarımın arasına yerleştirsen,
şaklaban olsa gözlerin.
Kapı çalmasın diye dua etsen, ellerini kaldırıp göğe.
Bir tek senin dua ettiğin tanrıya inanırım ben.
Bir mucize olsa da geri dönsen.
sen; yatakta şımarırken, deri ceketimi giyip hafız bakkala gitsem
ekmek ve gazete almaya.
Merdivenlerden inerken karate yapan çocuklara uydurma hareketler gösterip,
bunu nasıl anlatacağımı tasarlasam sana daha komik.
hava güzel çarşının içinden geçeyim.
Bir dilim pasta alıp -kahvaltıda pasta seversin- sürpriz yapsam.
İçerisi kalabalık. Olsun, beklerim...
Senin için bir tek yağ kokan bir pastanede beklerim...
Bir mucize olsa da geri dönsen...
Ekmekleri, gazeteleri ve bir de kısa kemıl alıp -hatırlatmadığın halde- cebime atsam...
Kahvaltıdan sonra donnie brasco'yu 20. kez izlerken
eyvah sigara dediğinde gözlerin çaresiz,
hemen çıkarıp zulamdan uzatsam paketi...
Sen boynuma sarıldığında ağır gibi davransam.
Senin çakmağınla sigaranı yaksam, salak gibi..
Hayıflansam, 'keşke zippoyu doldurtmayı unutmasaydım dün' diye.
Çünkü zippoyla sigaranı yaktıktan sonra,
kapatınca kapağını çıkan "çlank" sesi nasıl da katlardı karizmamı ikiye...
Film başladığında warner biraderlerin amblemi görününce hep yaptığın espriyi beklesem.
Sen "ben bu filmi gördüm" deyince önceden biriktirdiğim kahkahayı koyversem...
Birtek senin yaptığın kötü espriye gülerim...
Bir mucize olsa da geri dönsen...
Yine uyanıp birbirimize anlatsak gördüğümüz rüyayı...
Büyük, çok büyük bir vadinin ortasında renkli şezlonklarda otursak
anneannelerin, dedelerin kahvaltı yaptığı mutfaklarda otursak,
öğle uykusundan yeni uyanmış çocuklar gibi, kemiklerimiz sıcak..
Taksiye binecek paraları olduğu halde,
bir tane bile geçmediği için minibüse binmek zorunda kalan insanlar gibi
hafif yan otursak.
İçimizde hep bir neye niyet neye kısmet.
Bir tek senin gördüğün rüyanın tabiri yok kitapta.
Bir tek senin gördüğün rüyada varlığım hayra alamet.
Bir mucize için boşuna bekliyorum biliyorum,
seni ben terkettim.
"ruh hastasısın sen!" diye bağırman boşuna değil.
Ama yine de dua et sen bana,
biliyorum benim için dua edenler çoktur,
ama bir tek senin dua ettiğin tanrıya inanırım ben.

çünkü hayvanların tanrısı yoktur...

mö 23 ekim 4004 saat 08:00

"Başlangıçta Tanrı göğü ve yeri yarattı. Yer boştu, yeryüzü şekilleri yoktu; engin karanlıklarla kaplıydı. Tanrı'nın Ruhu suların üzerinde dalgalanıyordu. Tanrı, "Işık olsun" diye buyurdu ve ışık oldu. Tanrı ışığın iyi olduğunu gördü ve onu karanlıktan ayırdı. Işığa "Gündüz", karanlığa "Gece" adını verdi. Akşam oldu, sabah oldu ve ilk gün oluştu. Tanrı, "Suların ortasında bir kubbe olsun, suları birbirinden ayırsın" diye buyurdu. Ve öyle oldu. Tanrı gökkubbeyi yarattı. Kubbenin altındaki suları üstündeki sulardan ayırdı. Kubbeye "Gök" adını verdi. Akşam oldu, sabah oldu ve ikinci gün oluştu. Tanrı, "Göğün altındaki sular bir yere toplansın, kuru toprak görünsün" diye buyurdu ve öyle oldu. Kuru alana "Kara", toplanan sulara "Deniz" adını verdi. Tanrı bunun iyi olduğunu gördü. Tanrı, "Yeryüzü bitkiler, tohum veren otlar, türüne göre tohumu meyvesinde bulunan meyve ağaçları üretsin" diye buyurdu ve öyle oldu. Yeryüzü bitkiler, türüne göre tohum veren otlar, tohumu meyvesinde bulunan meyve ağaçları yetiştirdi. Tanrı bunun iyi olduğunu gördü. Akşam oldu, sabah oldu ve üçüncü gün oluştu. Tanrı şöyle buyurdu: "Gökkubbede gündüzü geceden ayıracak, yeryüzünü aydınlatacak ışıklar olsun. Belirtileri, mevsimleri, günleri, yılları göstersin." Ve öyle oldu. Tanrı büyüğü gündüze, küçüğü geceye egemen olacak iki büyük ışığı ve yıldızları yarattı. Yeryüzünü aydınlatmak, gündüze ve geceye egemen olmak, ışığı karanlıktan ayırmak için onları gökkubbeye yerleştirdi. Tanrı bunun iyi olduğunu gördü. Akşam oldu, sabah oldu ve dördüncü gün oluştu. Tanrı, "Sular canlı yaratıklarla dolup taşsın, yeryüzünün üzerinde, gökte kuşlar uçuşsun" diye buyurdu. Tanrı büyük deniz canavarlarını, sularda kaynaşan canlıları ve uçan çeşitli varlıkları yarattı. Bunun iyi olduğunu gördü. Tanrı, "Verimli olun, çoğalın, denizleri doldurun, yeryüzünde kuşlar çoğalsın" diyerek onları kutsadı. Akşam oldu, sabah oldu ve beşinci gün oluştu. Tanrı, "Yeryüzü çeşit çeşit canlı yaratık, evcil ve yabanıl hayvan, sürüngen türetsin" diye buyurdu. Ve öyle oldu.Tanrı çeşit çeşit yabanıl hayvan, evcil hayvan, sürüngen yarattı. Bunun iyi olduğunu gördü. Tanrı, "İnsanı kendi suretimizde, kendimize benzer yaratalım" dedi, "Denizdeki balıklara, gökteki kuşlara, evcil hayvanlara, sürüngenlere, yeryüzünün tümüne egemen olsun." Tanrı insanı kendi suretinde yarattı. Böylece insan Tanrı suretinde yaratılmış oldu. İnsanları erkek ve dişi olarak yarattı. Onları kutsayarak, "Verimli olun, çoğalın" dedi, "Yeryüzünü doldurun ve denetiminize alın; denizdeki balıklara, gökteki kuşlara, yeryüzünde yaşayan bütün canlılara egemen olun. İşte yeryüzünde tohum veren her otu, tohumu meyvesinde bulunan her meyve ağacını size veriyorum. Bunlar size yiyecek olacak. Yabanıl hayvanlara, gökteki kuşlara, sürüngenlere -soluk alıp veren bütün hayvanlara- yiyecek olarak yeşil otları veriyorum." Ve öyle oldu. Tanrı yarattıklarına baktı ve her şeyin çok iyi olduğunu gördü. Akşam oldu, sabah oldu ve altıncı gün oluştu." tevrat - yaratılış 1- 1:31

(bazı tevrat bilimciler, sıkı sıkıya inandıkları bu gerçekler kapsamında ufak bir hesap yapmışlar ve dünyanın yaradılış tarihini hesaplamışlar. dünya, isa'dan önce 23 ekim 4004, saat 08:00 sularında yaratılmış.)

rüya vs ölmek ben kendim uzaylılar ve vampir cinler

dün gece ultra süper hiper bir rüyalar bütünü gördüm. birbirinin peşi sıra, harikalar silsilesi gibi. başlayayım;

bursa'da uludağ'dayım ve bir grup insanla birlikte kaçıyorum. şehri alev almış, bizim peşimizdeler. hamilelerin olduğu bir grubu, dağda ayva ormanının orada bıraktık(elbette gerçekte ayva ormanı yok). sonra vadiye indik ve başka bir grup insanla buluşup ne yapacağımızı görüştük. iki kişi hamileleri almak ve güvenli bir yere götürmek için anlaştık, yola çıktık ve ormanın içinden geçerken bizi kovalayan kişilerle karşılaştık. bu kişiler uzaylıydı ve bizi etkisiz hale getirmek için şok tabancası benzeri aletleriyle bize kablo fırlattılar ve kabloların ucu, bizi meme başımızdan bizi yakaladı. uyandığımızda bir mahzendeydik ve mahzen su doluydu. uzaylılara görünmemeye çalışarak hamilelerin olduğu yere doğru gitmeye karar verdim. baktım karşıdan biri geliyor ve fakülteden ev arkadaşımı gördüm. "sus" dedi ve kendimizi suların içine hareketsiz bir şekilde bıraktık. uzaylılar yanımızdan gidince o mahzenden kaçıp hamileleri kurtardık ve onları ilk ayrıldığımız yere getirdik. o esnada gülüp eğleniyor ve uzaylılarla dalga geçiyorduk. işte "koskoca uzaydan sen kalk dünyaya gel, süper teknolojin olsun, ama yakaladıklarını doğru düzgün bir yerde bile tutama, ne salakmış lan bunlar" diyorduk ki yanımızdaki siyah sakallı ve siyah uzun saçlı bir eleman "aslında bize o kabloları fırlattıklarında biz öldük, suyun içinde bizi bir süre tutarak zombileştirdiler, hepimiz zombi olduk, çok zekiymişler" dedi ve ben uyandım. akabinde tekrar uyuduğumda bu sefer doll adlı bir cinle sohbet ediyordum.

hani cin diye bir film vardı ve sözleşme imzalatıp isanların canına el koyuyordu. hah işte bu doll, o filmdeki cinmiş ve bize dokunmamış. piyasaya başka bir musallat olmuş, herkese sözleşme imzalatıyor. liseden bir arkadaşıma da sözleşme teklif ettiğinde "ben o hatayı bir kez yaparım, doll'den tecrübeliyim" diyor. bana geldiğinde doll'ü gösterip, "yemezler yavrum" diyorum. o ara otobüse bineceğim ve şoför benim cinlerle konuştuğumu görünce "müslman mısın" diyor. "elbette" diyorum. bana besmele çektiriyor, fatiha ve bir zammı sureden sonra müslüman olduğuma kanaat getirip otobüse alıyor.

otobüsten indiğimde bu sefer doll ile beraber bir vampir filmi seyrediyoruz. ha, doll sürekli takım elbiseli ve siyah güneş gözlüklü. ilk filmde vampirler herkesi ısırıyor falan. devam filminde ise ilk filmde oynayan oyuncular gerçek hayattaymış gibi karşımıza çıkıyor ve gerçek hayatta, aynen filmde olduğu gibi kanları emiliyor. sonra bir bakıyoruz, filmdeki her şey, bu sefer gerçekten gerçek hayatta oluyor. bu sefer film falan yok ve oyuncuları gerçek hayatta vampirler kanlarını ısırıyor. işte kadın oyuncu ağlak bir vaziyette banyodan çıkıyor ve "şimdi kapıyı açtığımda vampir küçük kızımın kanını emiyor olcak, hiçbir zaman yetişemeyeceğim, kanını emmesini engelleyemeyeceğim" diyor. sonra ağlayarak kapıyı açıyor ve doll ile ben onun ardından odaya giriyoruz. vampir, küçük kızın şah damarına dişlerini geçirmiş ve kan emiyor. ama ortalıkta kan falan yok. üstelik kız gülüyor hala. kadın birden cesaretleniyor ve vampire saldırıyor. doll ile ben de biz kazan çıkarıyoruz ve vampirin yalvarmalarına aldırmadan onu gümüşe boğuyoruz ve vampiri filme geri gönderiyoruz. birden dışarıdan araba patinaj sesi geliyor ve bir vampirin kaçtığını görüyoruz, gümüş mermilerimizi arabanın arka camından vampinin ensesine gönderiyoruz. akabinde kendimi sahnede buluyorum ve doll ile beraber en iyi erkek oyuncu ödülünü paylaşıyoruz.

sonra alarm çaldı. uyandım...

slavlar

taş gibi ve güzel mi güzel kadınlarıyla ünlü slavlar da, germenler, latinler, keltler gibi hint avrupa kökenlidirler. esas yurtları ise pripet bataklıklarıdır(şimdiki beyaz rusya'da). daha sonra günümüzdeki polonya ve ukrayna'ya doğru yayıldılar. ilk ortaya çıktıklarında tarihleri germenler, hunlar, alanlar ve diğer türki kavimlerle birlikte yazılabilir. aslında sembiyotik bir kavimdirler. çünkü bu ilk zamanlarda daima diğer kavimlerle birlikte ortaklaşa yaşamışlardır. tarihe ise ilk kez germenlerin boşaltığı elbe'nin doğusundaki bölgelere sorblar, venetler, pomerenyalılar, abotridler adlı kavimlerinin yerleşmesi ile not düşerler.

slavlar doğu, batı ve güney slavları olarak üçe ayrılır. doğu slavları ruslar(daha sonra ukraynalılar, beyaz ve büyük ruslar olarak ayrılırlar)'dır. batı slavları ise lehler, pomerenyalılar, abodritler, sorblar, çekler ve slovaklar, güney slavları ise slovenler, sırplar, hırvatlar ve bulgarlardır. ilk başlarda birbirleri ile bağlantıları olmasına rağmen önce avar krallığının yok olmasından, sonra almanların tuna vadisini ve doğu alpleri kolonileştirmelerinden ve peçenekler yüzünden macarların 900'den sonra macar ovasına göç etmelerinden dolayı slavlar parçalanır. batı ile güney slavların birbirinden ayrılır. üstelik bu durum slavların asimile edilme sürecini de başlatır. daha önce bizans etkisi ile helenleşen bu topluluk, macarların gelmesi ile macarlaştı ve güney slavlarının bir kısmı macar hakimiyetine girdi. dacia'da yaşayan topluluk ise latinleşerek romen toplumunun bir parçası oldu.

ilk slavlar büyük ailelerden oluşan ve atalarına tapan bir topluluktur. bir kaç klanın birleşerek en yaşlı reis tarafından birleşmesi ile birlikler oluşturmuşlar ve askeri örgütlenmelerini gerçekleştirmişlerdir. zamanla bu klan liderleri aristokrat sınıfını oluşturacaktır. klanlar içindeki partikülarizm(biz kimseye benzemeyezcilik), güçlü devletler oluşturmalarını önler. zaten daha sonraki dönemlerde kurdukları devletlerdeki asalet ünvanları da yabancı dillerden geçmiştir. mesela kunedzi(prens) germen, çar latince caesar'dan türetilmiştir. bu klancılık yüzünden slav halkları arasında dış düşmanlara karşı hiçbir zaman birlik de sağlanamadı. başlangıçta gotlar'ın, sonra hunlar'ın egemenliği altına giren güney slavları, 1300'lerden başlayarak 1900'lerin başlarına kadar osmanlı egemenliği altında yaşadı. batı slavları ile hırvatlar ve slovenler ise alman hükümdarlar tarafından yönetildi. ruslar'ın büyük bir bölümü uzun süre moğol ve tatarlar'ın yönetiminde kaldı.

ekonomik gelişmeleri ise klasiktir. ama uzun süre ticaret yahudilerin, germenlerin ve yunanlıların elinde kalmıştır. çok sonraları kendi tekellerini oluşturabilmişlerdir.

dinde ise ilk başlarda doğaya tapınım mevcutken, roma ve bizans kültürünün orta ve doğu avrupa'ya yayılmasıyla birlikte hristiyanlık yayılır. 6. yüzyılda hırvatlar, 8. yy'da ise slovenler hristiyanlaşır. akabinde venetler, çekler, abodritler ve elbe slavları hristiyanlaşır. sırplar doğu kilisesine katılır. zamanla bulgarlar hristiyanlaşır. hristiyanlaşma ise yine klasik yöntemle olur. önce liderleri vaftiz edilir. akabinde halkı dine geçer. bu işlemler sonucunda batı slavları katolik, doğu slavları ise ortodosklaşır.

slav ırkının bugün çoğunluğunu oluşturduğu ülkeler rusya, ukrayna, belarusya, polonya, çekya, slovakya, slovenya, hırvatistan, bosna hersek, makedonya, sırbistan ve bulgaristan'dır. bunlardan başka orta asya ve kafkasya'daki eski sovyet cumhuriyetlerinde de önemli sayıda slav azınlık vardır. hatta almanya'nın doğusundaki lusatia bölgesinde bile kendilerine sorb diyen slav azınlık vardır.

panslavizm ise fransız ihtilalinden sonra gelişen bir düşüncedir. bir kısmı tüm slavların rusya etrafından birlik olmasını savunurken, diğer bir kısmı her slav ulusunun ayrı devletleri olması gerektiğini savunmuştur. ilk grup en azından sovyet rusya zamanında bu amacına ulaşmıştır.

ama en sonunda alman ve türk egemenliğinden kurtulmuşlardır. önce sırplar, sonra bulgarlar kendi devletlerini kurmuşlardır. birinci dünya savaşından sonra ise çekler, slovaklar ve polonyalılar bağımsızlıklarına kavuşurlar. slovenler, sırplar, hırvatlar, makedonlar ve karadağlılar birlik oluştururlar.

kaynaklar: harita ve bir kısım bilgi vikipedia'dan. başka bir kısım bilgi başka sitelerden.

almanlar yenilince biz de yenilmiş sayıldık!

malum, birinci dünya savaşı'nda almanlar yenildiği için biz de yenik sayıldık! bu durumda biraz gerçeklik payı vardır. savaşları ordular değil, büyük oranda komutanlar kazanır veya kaybeder. bu savaşta bizim orduların ya komutanları ya da kurmay başkanları almandı. havacılarımız ve denizcilerimiz zaten almandı. üstelik bu birliklere sıhhiyeceler, kamyoncular, makinalı tüfekçiler, topçular vs'de eklenmiştir. neyse, bu komutanlardan birisi de liman von sanders'dir. çanakkale savaşı'nı onun komutasında kazanmışızdır. anadolu'nun batı kıyılarını o korumuştur. antalya'da batırılan ilk uçak gemisi, onun komutasında batırılmıştır. izmir körfezi'ndeki o küçük kösten adası'nı da ingilizler o geri almıştır. ama imparatorluğu bitiren savaş olan filistin cephesini de o kaybetmiştir(vahdettin ülkeden sürüldükten sonra bu cephede mustafa kemal'i suçlar. oysa liman paşa ordular tamamen yenildikten sonra komutayı bırakmıştı. mustafa kemal 7. ordunun komutanıdır ve 4 ile 8. ordu çökerken anadolu sınırını tutabilmek için düzenli bir şekilde geri çekilebilmiştir.)

liman paşa anılarını "türkiye'de beş yıl" adı altında toplamış. kendisi 1917'nin aralık ayında, yani ittifak kuvvetlerinin savaşı kazanacaklarına dair inançlarının tavan yaptığı zaman, türk ordusunun durumu hakkında alman başkumandanlığına bir rapor göndermiş. özetleyerek yazarsam eğer;

13 aralık 1917, türk ordusunun bugünkü durumu

bir dizi hatalar neticesinde türk ordusu muharip kıtaları dikkat çekecek derecede mevcudu azalmıştır. muhabere kabiliyeti gerilemiştir. bu durumu telafi edebilmek için, sebeplerini açıklamak gerekmektedir.

nakil yolları ve vasıtalarının çok yetersiz olmasından dolayı, bu telafi için çok büyük zorluklarının üstesinden gelmek gerekecektir.

asker mevcudu

türk ordusu, savaşta yapması gereken muharebeler nedeniyle, kaçınılmaz olarak büyük kayıplara uğramıştır. biraz dikkatli davranılsa, önlenebilecek olan büyük kayıplar verilmiştir.

bu yanlış kararlar şunlardır:

a) aralık 1914 ve ocak 1915 ilk kafkas seferi: enver paşa ve kurmay başkanı tümgeneral von bronsat komutasındaki 3. ordunun aralık ayında mevcudu 90.000 ve durumu iyiydi. sınırın hasankale'den pek uzak olmayan dağlık kesiminde sayıca üstün olmayan ruslara karşı uygun savunma mevziilerindeydi. ordu çarpışarak dağlardan çıkabilse bile, elinde muhasara topçusu olmadığı için kars asla alınamayacaktı. ama sarıkamış-kars'a doğru hücüma geçilmeye karar verildi. iki kolordunun tamamen karlarla kaplı dağ yolları ve patikalarda tamamen yetersiz yiyecek temini ile sol kanattan yaptıkları harekat, her iki kolordunun mağlubiyetine yol açarken, cephedeki 3. kolordu başarısız muharebeler yapıyordu. bu 90.000 askerden resmi beyanlara göre 12.000'i çok acıklı bir vaziyette geri dönmüştür. geri kalanlar şehit düşmüş, açlıktan ölmüş, donmuş ve esir alınmıştır. harp tarihi bu saldırı için hiçbir zaman geçerli bir sebep bulamayacaktır. (geçerli nedeni liman paşa yazmamış. bu savaşın geçerli nedeni enver paşa'nın zafer kazanma hırsı ile alman doğu cephesini rahatlatmaktır.)

b) üçüncü ordunun 1916 yaz başında ruslara karşı yetersiz hücumu. bunun neticesinde gerçekleşen geri çekilmede ordunun büyük kısmı dağılmıştır.

c) ikinci ordunun 1916 yaz başında toplanıp van gölü-muş-kiğı hattından erzurum istikametinde başlayıp, daha oluşurken başarısız kalan beyhude hücumu. önce yeterli yolları, geriye doğru kullanılabilecek irtibat hatları, nakliye yolları ve ağırlık kolları olmadığından, düşmanın yanlarına ve gerisine yapılan bu saldırıyı gerçekleştirmek mümkün değildi. bu ordudan 60.000 asker açlık, hastalıktan, soğuktan, az bir kısmı ise düşman tarafından şehit edilmiştir.

d) 13. kolordunun 1916 kışından, 1917 kışında iran'a yapılan akın. ingilizler basra'ya kadar değil de kurna(kuveyt)'a kadar geri püskürtülmeden bu akın yapılmamalıydı. bunun doğrudan sonucu bağdat'ın kaybı olmuştur. kader anı olan 1917 mart ayında bu kolordunun eksikliği hissedilmiştir.

e) seferi kolordunun mısır'ı almak için süveyş kanalına yaptığı ümitsiz ileri harekat. sadece 18.000 askerle yapılan, evvelce süveyş kanalı'nı korumak isteyen ingilizleri el tih çölüne girmelerine neden olmuştur. (bu saldırıda süveyş kanalına kadar ilerleyerek ingilizleri bile şaşırttık. ama askerlerimiz yüzme bilmedikleri için balkabaklarına tutunarak yüzmeye çalışınca, ingilizlerin mitralyöz ateşiyle ördek gibi avlanmışlardır. 25.000 askerle yapılan bu saldırının komutanı cemal paşa'dır. bir yıl sonra alman kress von kressenstein komutasında 10.000 kişiyle saldırdık. yine sonuç alamadık. ilk saldırı başarısızlığımızdan 1 ay sonra ingilizler çanakkale'ye saldırdı. bu iki saldırıdan tırsan ingilizler, kanalı kesin olarak korumak için yavaş yavaş filistin'e ve suriye'ye gireceklerdir. kanal seferlerinin nedeni de batı cephesinde almanları rahatlatmaktır. bu anlamda amacına ulaşmıştır. çünkü ingilizler kanala büyük oranda asker ve malzeme yığmaya birinci kanal seferinden sonra başlamıştır.)

f) türk ordusundaki her ölçüyü aşan firarlar. bugün(aralık 1917) 300.000'den fazla firar vardır. bunlar düşman tarafına geçmemiştir. aksine yurtlarına dönüp haydutluğa başlamışlardır. bu firarlar nedeniyle takip müfrezeleri de çıkartılmıştır. (her türk asker doğmuyor!) üstelik kaçarlarken vurulma tehlikesini de göze alarak, trenden atlayarak veya engebeli yürüyüş kollarında, çadırlı ordugahlardan ve kışlalardan kaçmışlardır. özellikle de torosların doğusu ve güneyine giden birliklerde, binlerce askeri kaçmayan tümen yok gibidir. (filstin cephesinde kaçanlar ise türk komutanlar tarafından genelde bulunup yeniden cepheye alınmıştır. liman paşa bu askerlerin nasıl bulunduğuna akıl sır erdiremediğini belirtir.)

aralık 1917'de asker durumu nasıldı peki?

1. ordu emrinde istanbul ve çevresinde ihtiyat birlikleri ve sadece kağıt üstünde var olan, ama hiçbir askeri değeri olmayan amele birliklerinden başka, sadece geçici olarak tahsis edilmiş tümenler vardır.

2. ve 3. ordularda(kafkas grubu) grup komutanı izzet paşa'nın söylediğine göre cephede kullanılabilecek tüfek sayısı 20.000'dir.

bulgar sınırından akdeniz sahilindeki alanya'ya kadar(2000 km) sahil muhafazasını üstlenmiş 5. ordunun 26.000 tüfeği vardır ve tüm bu kıyı sahil şeridinde bir tane bile gemimiz yoktur. üstelik araba yolu da neredeyse yok.

6. ordu kurmay başkanı binbaşı kretschmer'in bildirdiğine göre 13.000 tüfek.

(filistin ve suriye'deki ordularda bu raporda bir bilgi yok. kitabın ilerisinde ise 4. ordu suriye'de, 7 ve 8. ordu ise filistin'de olduğu belirtiliyor. bu iki orduda toplam 13 tümen var ve her tümende 1300 tüfek mevcut. bu da yaklaşık 17.000 tüfek eder. bu tümenler de felaket haldeydi. yemek yetersizdi. kıyafetler paramparça haldeydi. öldürülen düşmanların giysilerinden yararlanılıyordu. ayrıca bu tümenler içinde araplar da mevcuttu ve iyi de savaşmışlardır. ingiliz komutan allenby türk ordusunu 30.000 kişi olarak düşünmüştür(gerçekte 40.000 kişi). 30.000 kişiye karşı hazırladığı ordu 460.000 kişidir ve emir faysal da cabasıdır. bu durum orduyu müthiş bir moralsizliği de itmiştir. artık moral olarak bitme noktasına gelmişlerdir. ordumuz yine de iyi dayanmıştır. savaş ancak ekim 1918'de bitmiştir. son mağlubiyetten önce ingilizleri 2 kez de yenmişizdir. ama üçüncü gazze muhaberesini kaybederek(liman paşa'nın filistin'deki hatalı savunma hattı nedeniyle) şimdiki sınıra çekildik. ilginçtir, bu savaşta ileride genelkurmay başkanlığı yapacak iki subay ingilizlere esir düşmüştür. ragıp gümüşpala ve cevdet sunay. malumunuz olduğu üzere cevdet sunay cumhurbaşkanlığı da yapmıştır.)

parantezlerden kurtulup rapor harici konuya devam edeyim:

ırak ve filistin cephesindeki ingilizler sürekli takviyeler ve gittikleri her yere ray döşeyip, gıdım gıdım ilerleyerek mevcutlarını sürekli artırmaktadır. şöyle diyeyim, tren gitmeyen yere ingiliz askeri girememiştir. buna rağmen belirli bir noktaya kadar oldukça iyi dayanmışızdır. ırak'da ise ingilizler asla musul ve kerkük'e girememiştir.

1918 yazında azerbaycan'da her biri 9.000 kişilik 6 kuvvetli türk tümeni vardır ve almanlar kafkasya'yı kaptırmamak için osmanlı cephelerindeki alman askerlerini çekip kendi müttefikleriyle savaşmayı da göze almıştır. eylül 1918'de artık bakü'deydik ve büyük bir zafer kazanmıştık! 1 ay sonra teslim olduk. çünkü çanakkale'de yokedilemeyen itilaf devletleri ordusu selanik'e çıkar. akabinde yunan ve sırplarla birleşerek bulgaristan'ı saf dışı bırakırlar. 3 koldan balkanlarda ilerlemeye başladılar ve bir kol da istanbul'a yönelmişti. oysa liman paşa çanakkale kumsalında ingiliz askerlerini tutmayı seçmeyip, daha baştan, kara çıkartmasına imkan vermeseydi veya sıfır kayıpla çekilmelerine izin verilmeseydi savaş daha da uzardı. gerçi hem donanmaya, hem de kara ordusuna karşı salt kara ordusu ile bu saldırıyı püskürtmüşüzdür. ingiliz askerleri çanakkale kumsallarında tutma nedeni elbette alman cephelerini rahatlatmak. almanlar bu savaşta bizi bir nevi kum torbası gibi görmüş.

ayrıca şunu da unutmamak gerekiyor. 1917 başında avrupa'da 7 tane oldukça iyi donanımlı ve eğimli tümenimiz bulunmaktaydı(bir kısmı hayati makedonya cephesinde. ama romanya ve galiçya cephelerinde savaşmamız oldukça gereksizdi).

savaş bittiğinde alman asker ve subaylarının bir kısmı samsun'a gidip, ukrayna üzerinden almanya'ya dönmeye çalışmış. bu sırada bir kısmı hastalıklardan ölmüş. istanbul'a varanlar ise anadolu yakası ve adalar'da toplanmış ve 5 gemi ile ayrılmışlar. liman paşa'nın ayrıldığı gemide 120 subay ve 1800 asker olduğuna göre takribi en az 10.000 alman asker ve subayı osmanlı ordusunda savaşın sonunu görmüştür. osmanlı ordusunda ölen alman askerlerinin sayısı hakkında bir veriyi bulamadım. bilen varsa yazsın, eklerim. ama çanakkale'de 200 kişilik bir alman birliğinin kısa sürede 40 kişiye düştüğünü liman paşa belirtir.

bizim orduyu bitiren önemli nedenlerden birisi elbette hastalıklar, özellikle tifüstür. binlerce asker tifüsten öldü. tifüsün en yaygın zamannda 42 türk doktoru salgından ölmüştür. bitten arındırma istasyonları ile hastaneleri bile ısıtamıyorduk. hep övgüyle bahsettiğimiz ordudaki yiyecek eksikliğinin(bildğin açlık işte) bir nedeni de ermeni techiridir. çünkü techirden sonra buğday üretimi oldukça düşmüştür.

her şeye rağmen liman paşa anadolu askerlerinin mükemmel olduğunu söyler. iyi bir şekilde ilgilenme, yeterli beslenme, usulüne göre eğitim, komutanlarına güvenip sakin ve emin bir idare ile her şeyi yapabileceklerini söyler. askere alındıklarından itibaren set ve adil bir şekilde davranılırsa arapların da büyük kısmının iyi asker olduğunu belirtir. ingiliz general townshend ise çanakkale'de almanlar olsaydı o topçu ateşini görünce dayanamayıp geri çekileceklerini belirtir.

aslında bu savaşa hiç girmememiz gerekiyordu. 2.850.000 asker ile savaştık ve ve en az iki katı askeri üzerimize çekip almanya'nın cephelerini rahatlattık. biz savaşa girdiğimizde 2 savaş kaybetmiştik. toparlanamadan, bomboş bir hazine, elbiseleri noksan, sihları yetersiz, erzakları yok denecek kadar az, trensiz, fabrikasız, yolsuz, subayları balkan savaşında yıkılmış bir halde girdik. buna rağmen gösterilen takat ilham vericidir.

hadi bir ek bilgi daha. birinci savaşta bizim çanakkale destanımız varsa, fransızların verdune'ü(350.000 fransız), ingilizlerin somme'u(420.000 ölü) vardır.