sudetenland

bugünkü çek cumhuriyeti'nin kuzeyinde ve batısında bulunan, ikinci dünya savaşından önce geniş alman nüfusu bulunan bir bölgedir. 1935 civarlarında bu bölgedeki yüksek alman nüfusu bahane eden naziler tarafından istenmiştir. ikinci bir savaşa hala daha hazır olmayan fransa ve ingiltere de bu durumu desteklemiş ve bölgeye önce otonomi verilmiş, akabinde nazilerin işgaline göz yumulmuştur. savaştan sonra ise tekrar birleşen çek ve slovaklara verilmiştir. savaş sonrasında çekler burada yaşayan almanlara büyük eziyetler çektirmişler ve hepsinin almanya'ya göçmesine neden olmuşlardır. çek cumhuriyeti, ab'ye girmeden önce bu olaydan ötürü almanlardan özür dilemiştir.

bu bölgedeki alman ve çeklerin arası birinci savaştan beri açıktır aslında. o zamanlar avusturya-macaristan imparatorluğuna bağlı olan bölgedeki almanlar doğal olarak merkez devletlerini destekliyorlardı. çekler ise rusya taraftarıydı. üstelik bolşevik ihtilalinden sonra serbest bırakılan savaş esirlerinden oluştrulmuş çek ordusu almanlara karşı savaşmıştır. savaş sonrasında ise çekya'da büyük buhrandan en çok etkilenen kesim, sanayileşmesini tamamlamlış bu bölge idi. bu durum, almanlar ile çek yönetimi arasında itilafları iyice artırmıştır.

en sonunda bu bölgede kurulan nazi sempatizanı alman partisi almanca konuşanların çoğunun oyunu alır. çekya'nın ikinci partisi olur. hitler'in 1938'de avusturya'yı ilhak etmesinin ertesinde bu almanların partisinin lideri ile hitler arasında yapılan görüşmede nüfusunun yarısından fazlasının alman olduğu sudetenland bölgelerinin almanya'ya bağlanması kararlaştırılmıştır. ancak çekya'nın toprak bütünlüğünü ilk baştan garanti eden ingiltere ve fransa, 1939'daki görüşmeler sonucunda olan biteni kabul etmek zorunda kalmışlardır.
birinci dünya savaşının bitiminde çizilen salakça sınırlar neticesinde çekostovakya'ya kalan bu bölge, almanya - avusturya birleşmesinden sonra nazilerin iyice güçlenmelerine, pervasızlıklarını doruk noktasına taşımalarına neden olmuştur. naziler bu cesaretleri ile polonya'ya kalan silezya ve prusya gibi eski alman bölgeleri ve doğu prusya ile birleşmek için danzig koridorunu ele geçirmek istemişlerdir. hitler, polonya'nın toprak bütünlüğünü garanti eden ingiltere ve fransa'nın, almanya ile bir savaştan çekindiklerinden bu oldu bittiye de göz yumacaklarını düşünmüştür. akabinde polonya'ya da girmiştir. hemen sonra ingiliz ve fransızlar, almanya'ya karşı savaş ilan etmiştir. bu üç ülke savaş halinde olsa bile almanların fransa'ya girmesine kadar aralarında çatışma çıkmamıştır. yani hitler fransa'ya girmese büyük ihtimal danzig koridoru da almanlarda kalırdı.

bu bölgenin bizim için önemi ise hatay'dır. yine aynı yıllarda mustafa kemal hatay'ı türkiye'ye bağlamak için uğraşmıştır ve ismet paşa'nın tüm muhalefetine rağmen bu hedefine erişmiştir. hatay'ın türkiye'ye bağlanmasında kullanılan yöntem de sudetenland'ın almanya'ya bağlanmasında kullanılan yöntem aynıdır. olası savaş öncesi karşısına türkiye'yi almak istemeyen fransa duruma sesini çıkarmamıştır. ayrıca belirtmeden geçemeyeceğim, hatay'da bir süre yaşamış biri anlatmıştı, hatay'ın türkiye ile birleşmesi halk oyu ile oldu. 150 yıl sonra bir seçim daha olacakmış ve halka yine sorulacakmış, "türkiye mi, suriye mi yoksa bağımsız mı olmak istiyorsunuz?" diye. 150 yılın sebebi ise ilk seçimde yaşayan hiçkimsenin kalmaması gerektğiymiş. doğru bir bilgi midir, meraklar içerisindeyim kaç senedir.

(bir kısım bilgi vikipedia'dan alınmıştır)