mart

roma'da martın adı, roma savaş tanrısı martius'du. kendisi juno ve jüpiter'in veya sihirli bir çiçeğin oğludur. mars sözcüğünün latince bir türevi yokmuş ve büyük ihtimal etrüsk ziraat tanrısı maris'in latinceleşmiş haliymiş. ilk zamanlar roma'da da bereket ve bitki, çiftçilik hayvanlarının tanrısıymış. savaşla özdeşlemesi daha sonrayı bulmuş. en sonunda da yunan tanrısı ares'in roma'daki karşılığı haline gelmiş. ayrıca mars, roma'nın kurucusu romulus'un efsanevi babasıymış. bu yüzden romalılar babalarının mars olduğunu düşünürmüş. roma'da tanrılar arasında ikinci sıradadır. neyse, bu ayın savaşa başlamak için şanslı bir zaman olduğu kabul edilirmiş. çünkü ocak ve şubat ayları kış ve roma takviminin ilk ayı da marttır. julius caesar takvimde yaptığı reform ile yılbaşını 1 ocağa almış. ama bu değişikliğe rağmen yılın mart ile başlaması geleneği bir çok ülkede devam etmiş. fransa'da 1564'de, ingiltere ve kolonilerinde ise 1752'de kadar yılbaşının mart olması geleneği sürmüş. mart ayının adı pekçok dilde benzerdir: märz (maerz) (almanca), mars (fransızca), maris (arapça), marzo (ispanyolca), marzo (italyanca), march (ingilzce) ve maart (hollandaca). ha unutmadan, marmara denizi doğumludur bu tanrı.

yunan mitolojisinde ise ares savaş tanrısıdır. zeus ve hera'nın oğlu ve oniki olimposludan birisidir. barışın tanrıçası athena'nın zıttıdır. zaten athena ile sürekli mücadele halindedir. kendisi ünlü savaşçılar yetiştiren sparta'nın ve trakya'nın tanrıdır. sevgilisi ise malumunuz üzerine afrodit'tir. bu afrodit'in sümer versiyonu olan inanna, aşk tanrıçası olması yanında savaşın da tanrıçasıdır. yunanlılar bu aşk ve savaşı iki kişide toplamışlar.

ares ile mars'ın ikisi de savaş tanrısı olsa bile aralarında fark vardır. mars, barış için savaşır. amerikanvari bir yanı yok değil! ares ise bildiğin vahşidir. kan dökmek için savaşır ve bundan zevk alır.

mitolojide mart önemli bir aydır. mart'in 21'i gün dönümü olduğu için inanna ile dumuzi'den başlamak üzere bir çok yeniden doğuşun simgesi haline gelmiştir. dumuzi, her sene yıl dönümünde tekrar yeryüzüne çıkar ve inanna ile çiftleşerek tohumlarını toprağa saçar. onları temsilen sümer kralı ile en büyük baş rahibe de çiftleşir. bahar gelmiştir artık. nevruz/newroz kutlamaları başlar. isa'nın tekrar dirilişi, yani paskalya mart içindedir. 21 mart'ta dolunayın görülmesinden sonraki ilk pazar günü, paskalya günüdür. temelde isa'nın tekrar dirilmesi ile dumuzi'nin yeniden yeryüzüne çıkması arasında bir fark yoktur. neyse, bilinen tüm aşk hikayeleri, yani leyla ile mecnun'dan, tristan ile isolde'ye kadar hepsi inanna ile dumuzi'nin aşk hikayesine dayanır.

diriliş hikayelerine, aşklara konu olan bu ayın ölümlerin tanrıları ile anılması da başka bir tezat.

ayrıca mart ayında çiçek vermeye dönüşen dünya emekçi kadınlar günü, plaza kadınlarının günü değildir. tekstil işçilerinin, hayat kadınlarının, tarım işçilerinin, yani yaşamak için hem ruhunu, hem de bedenini satmak zorunda kalanlarının günüdür.

kaynak: bol miktarda wikipedi, az miktarda ekşi, tat verecek kadar kendim.

konu ile alakalı olarak şubat ve temmuz ayları tarihi.