japonya: meiji restorasyonu

1639'dan sonra kendi içine kapanan japonya(yüz yıl boyunca hiçbir yabancı japonya içine girememiştir), amerikalı amiral perry'nin savaş gemileriyle limanlarına gelip, 1854'de sınırlı sayıda japon limanını ticarete açması için zorlamasıyla bu yalnızlıktan çıkar(1868).

ülkenin amerikan ablukası altında kendisini batıya açmasıyla başlayan yenileşme hareketine, 1867'de tahta çıkan imparator meiji'nin adını vermiştir. meiji, babasının aksine davranarak, ülkesinin çin gibi yarı sömürgeleşmesini önlemek için bu yola başvurmuştur.restorasyonda ilk önce tokugava shogunluğu'nun(japonların başbakanı diyebileceğimiz kişi. feodal bey) 265 yıllık görevi, samurayların yardımı ile sona erdirilir. böylece imparator tüm kontrolü eline alır. akabinde anayasa ve diet(meclis) kabul edilir, feodalite kaldırılır, demiryolları yapılır, okul sistemi yenilenir, ordu yeniden düzenlenir(last samurai'daki gibi) ve japonya hızla modernleşir.

bu yenileşme hareketi sonucunda japonlar 1895'de çin'i, 1905'de de rusları yenerek başarıda doruk noktasına ulaşırlar. 1910'da da kore ilhak edilmiştir.

1912'de imparator meiji'nin ölümü ile restorasyon son bulur. bu batılılaşma hareketinin bu kadar çabuk başarıya ulaşmasının bir nedeni de o 100 yıllık yalnızlık sırasında batıdan gelen kitapları satır satır okuyup ezberlemeleri ve uyguluyabilmeleridir. belirli bir alt yapı oluşunca hem sömürge durumuna düşmekten kurtulmuşlar, hem de hızla sanayileşerek sömürgeler edinmişlerdir. mesela hollanda'dan gelen tıp kitapları yüzünden japonlar kısa sürede dünyanın en iyi cerrahlarına sahip olmuşlardır. birinci harpten önce güneydoğu anadolu'da kadastro çalışmaları yapmışlardır.

bu süre boyunca kendilerini doğunun ingiltere'si gibi görüp(yüzlerce yıl japonya işgal edilememiş ve ada devleti) ikinci harbe kadar ingilizlerle dost kalmayı amaç edinmişlerdir. ama artan enerji talepleri yüzünden hem ülkeleri işgal edilir, hem de şehirleri yerle bir olur.

not: bilgilerin önemli bir kısmı vikipedia'dan...