komutan

ikinci dünya savaşının önemli rus komutanları ile kurumlarına dair bir kaç bir şeyler karalamak lazımdı. blogda hep almanlardan bahsediyordum, biraz da ruslar ve bir kaç savaş sırası devlet başkanı olanlardan bahsedeyim dedim. araya çerez babında ufak tefek bir şeyler daha kattım. keyifli okumalar..

abwehr: nazilerin silahlı kuvvetler istihbarat teşkilatı. başlarındaki amiral wilhelm canaris hitler suikastine karışınca ss'e bağlanmıştır. canaris ise hitler tarafından kurşuna dizilmiştir. casusluk, sabotaj ve casusluğa karşı koymada faaliyet gösterirler. sovyet cephesinde önemli faaliyetleri olmuştur. ama genel anlamda başarısızdır. canaris'in franko'ya savaşa katılmama yönünde telkinlerde bulunduğu da söylenir.

ion antonescu: 1932'de savaş bakanı olan bu romen subay, 1940'da başbakan oldu ve rusya'ya karşı almanya ile anlaştı. 1944'de romanya kralı michael tarafından idam ettirildi.

brandenburgers: abwehr tarafından kurulan, sivil kıyafetler içinde, muharebelerden önce düşmanın cephe gerisindeki önemli noktalarını ele geçirmek ve imha etmekle görevli özel alman birliği. mussolini'nin kurtarılmasında ve ikinci ardenler saldırısında, budapeşte başkanlık sarayının basılarak macarların taraf değiştirmemesinde çok başarılı olmuşlardır. komutanları yarbay otto skorzeny'dir. skorzeny, savaş sonunda idamla yargılanırken hapishaneden kaçmış ve ömrünün geri kalanını ispanya'da geçirmiştir. suratındaki boydan boya olan çizikle tanınır.

semyon budenny: rus mareşal. rus imparatorluk ordusunda görev aldı. iç savaş ve rus-polonya savaşında 1. süvari ordusunu ustalıkla idare etti. 1941'de rus güney batı cephesinde rus ordusunu komuta ederken askerleri esir düştü. pala bıyıklarıyla ünlüdür. savaş zamanında, voroşilov ile beraber imparatorluk ordusundan kalan 2 mareşalden birisidir. bir rivayete göre nkvd budenny'yi tutuklamaya gelmiş, ancak o silahını çekerek hepsini öldürmüş ve stalin'i arayıp karşı devrim girişimini yokettiğini bildirmiş. stalin bu olaydan çok etkilendiği için onu sağ bıraktığı söylenir.

vassili chuikov: stalingrad'da, 62. ordusu ile beraber almanlara direnen rus komutan. şehri savunmuştur. zamanında çan kay şek'in danışmanı olmuş ve çin'de kalmıştır. fin savaşına katılmıştır. kızılordu'nun karşı saldırılarında önemli görevler aldı. hitler'in berlin'deki sığınağından giden bir heyet, chuikov'a barış teklifinde bulunmuştur. jukov kendisini sevmez, anılarında adımın adını neredeyse geçirmemiştir.

commandos: ingiliz özel birliği. gönüllülük esastır ve alman geri hatlarına saldırılar düzenlerlerdi. ileriki zamanlarda fransız, belçikalı, polonyalı ve hollandalılardan da asker almışlardır.

andrei eremenko: birinci dünya savaşında onbaşıdır. iç savaşta beyaz ruslara karşı savaştı. daha sonra uzak doğu birliklerinin komutanı oldu. almanlar saldırınca batı cephesi komutanı oldu. ilk olarak mevcut bütün uçakları toplayarak guderian ve hoth'un tanklarına saldırdı. t-34 ve kv'lerle de karşı saldırıya geçti. bu sayede moskova'yı kurtarmıştır. savaşırken yaralanmış bir komutandır. akabinde stalingrad' geçti. prag'a giren komutandır.

georgi konstantinovic jukov: stalin'in temizliğinden şans eseri kurtulan büyük rus mareşali. savaşın başında genelkurmay başkanıdır. daha sonra leningrad savunmasını üstlendi. almanları durdurdu. akabinde batı cephesi komutanı(moskova) oldu. moskova'yı başarılı bir şekilde savundu ve nazileri geriletti. moskova savunmasında, sibirya'dan getirttiği tümenleri ile savunmuştur. sibirya tümenleri soğuğa dirençliyken, almanlar donmuştur. bu başarıları ile savunma komiserliğine seçildi. stalin'in danışmanı ve savaşın planlıyıcısı ve yürütücüsü oldu. stalingrad savaşından sonra da mareşalliğe yükseltildi. savaşı planlayanların başıdır. stalingard hücumunda(saturn) kuzeyde kalmış ve alman yardımının stalingrad'a gelmesini önlemiştir. o olmasaydı stalingard zaferi elde edilemezdi. berlin'e kadar ilerleyip alan komutandır. acımasız bir kişidir. berlin savunmasını aşmak için 300.000 kişi kaybetmiştir. bagration operasyonunu idare eden kişidir. yani 23 haziran - 29 ağustos 1944 tarihleri arasında yürütülen ve alman merkez ordularını imha edip, beyaz rusya'yı kurtarıp, polonya'yı işgal etmek için hazırlanan saldırı. o kadar acımazsızdır ki heykelinin bir kan gölü içinde bulunması gerektiği söylenirmiş. rusların bugün 1 terörist öldürmek için sivil halk da dahil herkesi öldürme taktiğinin jukov kaynaklı olduğu bilinir. öyle ki kendi ifadesi ile anlatırsam eğer mayın tarlasını temizlemek yerine, mayın tarlasına askerleri sürmüş ve karşımızda makinalı tüfek siperi olsa zaten bu kadar kayıp verebiliriz demiştir. leningrad, moskova, stalingard, kursk ve berlin'de hep vardır. o olmasaydı sovyet zaferi olmayabilirdi.

(bagration operasyonu)

ivan stepanaic koniev: o da stalin temizliğinden zor kurtulmuştur. ukrayna ve güney polonya'yı geri almıştır. çekostovakya ve berlin savaşlarında önemli işler yaptı. en sonunda avusturya'nın rusya işgalindeki bölgesini yönetti.

rodion yakovlevic malinovski: birinci dünya savaşında savaştı. ispanya iç savaşında cumhuriyetçilere yardım etti. stalingrad'da çarpıştı. romanya ve avusturya'ya giren birliklere komuta etti.

nkvd(narody komissariat vnutrennykh del): kgb'nin öncüsü olan halk komiserliği. başlangıçta çalışma kampları ve tahkimatları yapan işçilerin kontrolünden sorumluydu. daha sonra kızılordu'ya takviye birlikler vermeye başladı. kiev'i savundular. leningrad savunmasına motorize birlikleriyle katıldılar. katin ormanlarında katledilen polonyalı subayları büyük ihtimal nkvd katletmiştir. savaş zamanı doğu avrupa'da ss ile beraber terör estirmiştir. sivil halkın en çok ss karası ve nkdv yeşilinden korktuğu söylenir.

okw(oberkommando der wehrmacht): hitlerin başında olduğu alman silahlı kuvvetler komutanlığı. kara, hava ve deniz kuvvetleri komutanlıkları buna bağlıdır. ayrıca dışişleri, ss birliklerini ve nazi partisi faaliyetlerini de yönetmişlerdir.

vidkun quisling: norveçli faaşist lider. almanların norveç'i işgal etmelerine yardımcı olmuştur. savaş sonunda vatana ihanetten kurşuna dizilmiştir. bugün adı norveç'te vatan hainliği ile eş anlamlı kullanılırmuş.

konstantin rokossovsky: çarlık ordusunda assubaydır. kızılordu'ya katıldı. savaştan önce süvari birliklerini komuta etti. stalin temizliğinde nkvd tarafından işkenye tabi tutulmuştur. hapsedildi, ama 1940'da orduya geri katıldı. neredeyse bütün batı cephesinde mekanize kolordusu ile çarpıştı. paulus'un 6. ordusunun stalingard'da imhasında önemli işler yaptı. savaşta kuzey kuşatmasını o yaptı ve çembere alınan nazileri o temizledi. varşova'ya giren komutandır. mareşaldir.

ss(schutzstaffel): anlamı koruyucu kademe. nazilerin siyah üniformalı seçilmiş birlikleridir. başlangıçta hitler'in korumalığını üstlenen küçük bir birliktir. heinrich himmler liderleridir. 1933'de 50 bin kişi olmuşlardır. düzenli orduların bir kanadını temsil eden birliklerine de waffen ss denilmektedir. 1940'da 4 tümenken, harkov'daki sovyet ilerlemesini durdurdukları için bir anda 40 tümene yükseltilmişlerdir. yahudilere karşı nihai çözüm ve varşova gettosundaki yahudi isyanının büyük bir vahişikle sonlandırılmasından sorumludurlar. nürnberg'de suç örgütü sayılmışlardır.

stavka: rus yüksek komutanlığı. timoşenko, voroşilov, molotov, stalin, jukov(genelkurmay başkanı), budenny ve amiral kuznetsov'dan oluşmaktadır. sovyet silahlı kuvvetlerinin bütün faaliyetlerini kontrol etmekteydi. cephe komutanları ile sürekli irtibat halindeydi ve bazen cephe komutanları buraya gelir, bazen de temsilcileri cepheye giderdi.

semyon konstantinovic timoşenko: iç savaşta süvari komutanıydı. finlilere karşı savaştı. stalin'in emrindeki savunma komiserliği görevini yürüttü. rostov'u alan komutandır. kuzey batıdan kafkasya'ya  ve beserabya'ya kadar savaştı. ama asıl başarısı almanları moskova önlerinde durdurmasıdır. mareşaldir.

josip broz tito: komünist partizan lideridir. bir çilingirin oğlu iken birinci savaşta avusturya-macaristan ordusunda görev aldı ve ruslara esir düştü. rus iç savaşında kızılordu'da çarpıştı. işçilerin örgütlendirilmesinde çalıştı. daha sonra yugoslav komünist partisini yeniden teşkilatlandırdı. yugoslavya işgal edilince direnişin lideri oldu. 1944'de partizanlarıyla beraber kızılordu ile omuz omuza çarpışarak almanları sürdü. savaş sonunda bağımsız hareket edince komiternden ihraç edildi.

fedor tolbukhin: rus mareşali. stalingrad'da çarpıştı. avusturya'ya giren birliklere komuta etmiştir.

aleksandr mikhalilovic vasilevksi: rus mareşali. birinci savaşta cephededir. kızılordu'ya katıldı. stavka üyesi olduğu halde sivastopol'un geri alınmasında çarpıştı ve yaralandı. sovyetler birliği kahramanıdır. savaşın sonlarında uzak doğu birliklerinin komutanı oldu. savaştan sonra ise genelkurmay başkanlığı, silahlı kuvvetler bakanı ve savunma bakanı yardımcılığı yaptı.

nikolay nikolayeviç voronov: rus topçu mareşali. 1918'de kızılordu'ya katıldı ve iç savaşta savaştı. rus-fin savaşında görev aldı. paulus'un 6. ordusunu imhada görev aldı.

kliment yefremoviç voroşilov: rus mareşali. 1919'da 4. orduya komuta etti. budenny ile birlikte çar ordusundan kalan ender subaylardan birisidir. 1935'deki 5, savaş sırasında ise kalan 2 mareşalden biriydi. kızılordu'yı modernleştiren ve mekanize hale getiren kişidir. stavka üyesidir. denir ki, stalin ile arası iyi olmasaydı kızılordu'nun savaşta işi oldukça zorlaşırdı. 1953'de stalin'in ölümünden sonra devlet başkanlığına denk olan sovyet prezidyumu başkanı olmuştur. taksim cumhuriyet anıtının istiklal caddesine bakan yüzündeki kişilerden birisidir. stalin'in sağ koludur ve büyük kızılordu temizliği zamanında asker arkadaşları aleyhinde ifadeler verip bir çok kişinin hayatını mahvetmiştir.

kaynak: basil liddell hart - ikinci dünya savaşı tarihi / ekşi sözlük